Zespół stresu pourazowego (PTSD) to zaburzenie zdrowia psychicznego, które może rozwinąć się u osób, które doświadczyły traumatycznego wydarzenia lub były jego świadkami. PTSD może wystąpić w odpowiedzi na pojedyncze traumatyczne wydarzenie, takie jak klęska żywiołowa, brutalna napaść lub wypadek samochodowy, lub może rozwinąć się w wyniku powtarzającego się narażenia na traumatyczne wydarzenia, takie jak te doświadczane przez personel wojskowy, osoby udzielające pierwszej pomocy lub osoby, które przeżyły długotrwałe nadużycie. PTSD to złożone zaburzenie, które wpływa na myśli, emocje i zachowanie danej osoby i może mieć głęboki wpływ na jakość jej życia. Objawy PTSD mogą obejmować natrętne myśli lub wspomnienia związane z traumatycznym wydarzeniem, koszmary senne, retrospekcje, unikanie przypomnień o wydarzeniu, negatywne zmiany w nastroju lub wzorcach myślowych, a także nadpobudliwość, która może objawiać się trudnościami z zasypianiem, uczuciem roztrzęsienia lub łatwym zaskoczeniem, czy też przesadną reakcją na zaskoczenie. PTSD może również prowadzić do objawów fizycznych, takich jak przewlekły ból, bóle głowy, problemy żołądkowo-jelitowe i inne dolegliwości. Objawy PTSD mogą być wyniszczające i zakłócać zdolność danej osoby do funkcjonowania w życiu codziennym, utrzymywania relacji i realizowania swoich celów. PTSD nie jest oznaką słabości ani wadą charakteru. Jest to powszechny i uleczalny stan, który może dotknąć każdego, kto doświadczył lub był świadkiem traumatycznego wydarzenia. W rzeczywistości szacuje się, że około 7-8% populacji doświadczy PTSD w pewnym momencie swojego życia. Czynniki ryzyka wystąpienia PTSD obejmują doświadczenie szczególnie ciężkiego lub długotrwałego wydarzenia traumatycznego, wcześniejszą traumę lub zaburzenia psychiczne, brak wsparcia społecznego oraz pewne czynniki genetyczne lub fizjologiczne. Kobiety są również bardziej narażone na rozwój PTSD niż mężczyźni. Diagnoza PTSD opiera się na zestawie kryteriów przedstawionych w Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), które obejmują ekspozycję na traumatyczne wydarzenie, objawy intruzji, unikania, negatywne zmiany nastroju lub schematów myślowych oraz hiperarousal. Objawy te muszą utrzymywać się przez co najmniej miesiąc i powodować znaczny dystres lub upośledzenie funkcjonowania. Leczenie PTSD zazwyczaj obejmuje połączenie leków i psychoterapii. Leki przeciwdepresyjne i przeciwlękowe mogą pomóc w złagodzeniu objawów depresji, lęku i nadwrażliwości. Psychoterapia, zwłaszcza terapia poznawczo-behawioralna (CBT), może pomóc osobom nauczyć się rozpoznawać i kwestionować negatywne myśli i przekonania związane z traumatycznym wydarzeniem oraz rozwijać umiejętności radzenia sobie z objawami. Inne rodzaje terapii, takie jak terapia ekspozycyjna oraz desensytyzacja i reprocesowanie za pomocą ruchów gałek ocznych (EMDR), również okazały się skuteczne w leczeniu PTSD. W terapii ekspozycji osoby są stopniowo narażone na przypomnienia o traumatycznym wydarzeniu w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku, aby pomóc im odczulić się na czynniki wyzwalające, które powodują objawy. EMDR polega na stosowaniu szybkich ruchów gałek ocznych, aby pomóc w przetwarzaniu traumatycznych wspomnień i zmniejszyć intensywność emocjonalną związanych z nimi uczuć. Pomocne dla osób z PTSD może być również wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, a także udział w grupach wsparcia. Ważne jest, aby osoby z PTSD szukały leczenia tak szybko, jak to możliwe, aby zapobiec przewlekaniu się objawów i zakłócaniu jakości życia.
Podsumowując, PTSD jest stanem zdrowia psychicznego, który może rozwinąć się u osób, które doświadczyły lub były świadkami traumatycznego wydarzenia. Objawy PTSD mogą obejmować natrętne myśli lub wspomnienia związane z traumatycznym wydarzeniem, koszmary senne, retrospekcje, unikanie przypomnień o wydarzeniu, negatywne zmiany nastroju lub wzorców myślowych oraz nadpobudliwość. PTSD jest częstym i uleczalnym stanem, który można opanować za pomocą kombinacji leków i psychoterapii. Wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, jak również uczestnictwo w grupach wsparcia, może być również pomocne dla osób z PTSD. Jeśli Ty lub ktoś kogo znasz doświadcza objawów PTSD, ważne jest, aby szukać pomocy u specjalisty od zdrowia psychicznego.
